İLKELLİĞE ÖVGÜ

Bir kitapta şöyle diyordu: "Çok eski çağlarda insanlar büyük bir hayvan avlıyorlar ya da biraz yiyecek topluyorlar sonra mağaralarına dönüyorlardı. Geri kalan tüm zaman onlarındı. Yiyecek vardı. İçinde uyunacak bir yer de öyle. Daha ne isterlerdi ki? Pekala yaşayıp gidiyorlardı."

Evet şimdi işler değişti. Bizlerin hiç birşeye zamanı yok. Saçma sapan aptalca işlere öyle boğulmuşuz ki hiç ama hiç zamanımız yok. İşleri bir yana bırakalım tüm hayatımız birilerini mutlu etmek, memnun etmek zorunda olmakla geçiyor. İnanılmaz bir aptallık bu!

Yaz ortasında bir arkadaşım şöyle diyordu: "Tatile gitmek zorundayız." Zorundaydılar çünkü küçük kızına söz vermişlerdi ve o ufacık çocuk tüm hayallerini bunun üzerine kurmuştu. Zorundaydılar çünkü küçük kız televizyonda sürekli denize giren insanların nasıl da mutlu olduklarını izliyordu. Anne tatil için "olmasa da olur" derken babanın hiç hesapta olmayan işleri çıktı. Elbette annenin gönlü el vermedi kızının ağıtlarına ve ne yapacağını şaşırmış bir vaziyette bir hal çaresi aramaya başladı. Sonunda küçük kızını üç günlüğüne de olsa alıp küçük bir tatil kasabasına götürdü. Sonra her ikisi de havuzdan kaptıkları bir çeşit virüsle geri döndüler.

Ona dedim ki: "Ne çok "zorundayım"la biten cümle kuruyoruz farkında mısın? Mesela sen tüm yaz boyu "Tatile gitmek zorundayız." dedin durdun. Zorundaydın çünkü. Ama hep hayatlarımız "yapmak zorunda olmalar" üzerine kurulu." Başını salladı. Çünkü öyleydi. Bazı noktalarda tatil bile zorunluluktan yapılıyordu.

Sabah erken kalkmak zorundaydık çünkü işe gitmek zorundaydık. İşe gitmek zorundaydık çünkü para kazanmak zorundaydık. Para kazanmak zorundaydık çünkü yemek ve yaşamak zorundaydık. Daha çok para kazanmak zorundaydık çünkü çok fazla şey istiyorduk. Gerekli gereksiz, sırf moda diye ya da reklamlardan görüp canımız çektiği için istiyorduk tüm bunları. İstemek zorundaydık çünkü içinde yaşadığımız toplum bizi aslında isteklerimize ve o isteklerimizi gerçekleştirişimize göre değerlendiriyordu. On yıl önceki ceketimizi giyip sokağa çıkamazdık. Pantolonlarımız günün modasına uygun olmalıydı. Okuduklarımız, izlediklerimiz, dinlediklerimiz de öyle. Biz kendimiz olmamalıydık en iyisi, biz kendimiz istememeliydik. Bize "onları istediğimizi" düşündüren bu kocaman görümez garip bulut bizim yerimize düşünür karar verirdi nasıl olsa.

Tüm bunların dışında bir de insanlar vardı. Arkadaşlarımızı düşünmemiz, sevmemiz ya da onlar için iyi dileklerde bulunmamız yetmezdi. Belli zaman aralıklarında onları aramalı hallerini hatırlarını sormalı vefalı insan etiketini sonuna kadar haketmeliydik. Çünkü arkadaşlığın tanımı yapılmıştı çoktan ve asla değişmezdi. Bizim kendimize ait sorunlarımız olmamalıydı mesela. Kimseyle konuşmak istememe, yalnız kalmaya ihtiyacı olma gibi şeyleri bir yana bırakmalı başkaları için nefes almalıydık. Bir de akrabalar vardı tabi. Hani şu seçmediğimiz ama hep anımsamak zorunda olduğumuz insanlar. Kan bağına inanmamak gibi bir  lüksümüz olamazdı haşa. O akrabalar sana verildiyse onları sevmek zorundaydın. Ne yaptıkları, nasıl insanlar oldukları seni deli edip etmedikleri önemli değildi. Sevmek ve gülümsemek zorundaydın.

Sonra bir de içine abuk sabuk eşyalar doldurduğumuz evler vardı. Onların bizi rahat ettirmek için var olması gerekirken bizim onlara sürekli hizmet etmek zorunda olduğumuz eşyalar. Biz onların kölesiydik ve bunu kabul etsek iyi olurdu. Mesela dünya kadar biblo ile dolu olan raflarımızda dakikalar haracayarak toz almamız gerekirdi. İşe yaramayan bir dolu kap kacağı yıkamak temizlemek zorundaydık. Eşya göz hoş görünsün yeterdi. İşe yaramasa da olurdu. Daha çok almalı, evleri içleri neredeyse nefes alınması imkansız yerler haline dönüştürmeliydik. Tüm günleri saatleri onları temizlemek, parlatmak, cilalamakla geçiriyorsak ne oluyordu yani, komşu kadın geldiğinde evimize hayran kalıyordu ya. Bunun için yatağımıza uzandığımızda ağrıyan belimiz yerine komşu kadının yüz ifadesini düşünmemiz yeterdi.

Kısaca ve özetle hep birşeyler yapmak zorunda olan modern insanlardık bizler. Ve hepimiz bu köleliği öyle benimsemiştik ki o ilkel dediğimiz neşeli mağara insanlarının, bize tarihin sayfalarından kahkahalarla güldüğünü duyamıyorduk. Dahası acınası bir haldeydik, köleydik. Ve ne yazık ki bunun farkında bile değildik. Zaten farkında olsak ne olurdu, artık yapacak birşey yoktu. Kendi sonumuzu hazırlamıştık. Olan biten buydu.

FOTOĞRAF: BRİTANİCA